< POSTKULTURA | << KSIĄŻKI I OPOWIADANIA
Tim Lahaye, Jerry B. Jenkins - Powieść o czasach ostatecznych
Tim Lahaye, Jerry B. Jenkins - Czasy ostateczne

Autorzy: Tim Lahaye, Jerry B. Jenkins
Tytuł cyklu: Powieść o czasach ostatecznych
Wydawnictwo: Vocatio
Miejsce wydania: Warszawa
Tłumaczenie: Peter Chojnacki (części: 1 i 2), Zbigniew Kościuk (części: 3, 4, 5, 6, 8, 11, 12)
Więcej informacji: tabela u dołu strony

"Apokalipsa św. Jana" to jedna z najczęściej analizowanych ksiąg Pisma Świętego. Nic w tym dziwnego. Jak powszechnie wiadomo, dotyczy ona końców dziejów i ludzkości na Ziemi, co samo w sobie jest szalenie intrygującym zagadnieniem. Przez epoki interpretowana na wszelkie możliwe sposoby, stawała się jednocześnie źródłem inspiracji. Najwięksi artyści na przestrzeni wieków czerpali z biblijnego tekstu, tworząc wspaniałe dzieła sztuki (wystarczy wspomnieć choćby obrazy Albrechta Duerera, Pietera Bruegela, czy pisarską twórczość polskich poetów - Miłosza, Kasprowicza i wielu, wielu innych). Z biegiem czasu sztuka ewoluowała i zmieniała się, dostosowując do panujących na świecie realiów. Idąc tą ścieżką logicznym wydaje się, że motyw apokalipsy w końcu musiał zawitać do zupełnie współczesnej twórczości artystycznej.

Tim Lahaye, Jerry B. Jenkins - Czasy ostateczne

Gdy na początku 2009 roku wpadły mi w ręce dwie książki autorstwa nieznanego mi wówczas kompletnie duetu autorskiego Tima LaHaye i Jerry'ego B. Jenkinsa, opatrzone enigmatycznym, ale frapującym tytułem "Powieść o czasach ostatecznych", nie wiedziałem czym są i o czym traktują. Dwa kliknięcia w Google uświadomiły mi, że oto wreszcie znalazłem coś, co być może wciągnie mnie na dłużej. Od dawna bowiem interesuje mnie motyw biblijnej apokalipsy, zwłaszcza w kontekście spełnienia proroctwa w obecnych czasach. Nawał obowiązków opóźnił jednak początek mojej przygody z "Powieścią..." o kilka miesięcy. I tylko tego żałuję - że tak długo zwlekałem z sięgnięciem po nią i z zagłębieniem się w niezwykły świat zrodzony w wyobraźni autorów. Seria "Czasy ostateczne" jest bowiem cyklem nieprzeciętnym, czymś, czego nigdy nie spodziewałem się spotkać, czymś, co pochłonęło mój czas i zaprzątnęło głowę na bardzo długo. Jest to spełnienie moich marzeń, jeśli chodzi o kompletne wykorzystanie motywu biblijnego końca świata. W kilku słowach chciałbym się z wami podzielić moimi wrażeniami po zgłębieniu dwunastu podstawowych części serii.

"Gdy pewnego dnia, w jednej sekundzie, znikają na całym świecie miliony ludzi, cywilizacja staje twarzą w twarz wobec totalnej katastrofy. To tajemnicze wydarzenie powoduje kolejne konsekwencje. Samoloty pozbawione pilotów, pociągi bez maszynistów i samochody, których kierowcy nagle zniknęli, wywołują nowe pasma katastrof. Chaos jaki ogarnia ziemię prowadzi do nieprzewidywalnych konsekwencji politycznych i gospodarczych na globalną skalę. W krótkim jednak czasie okazuje się, że pozostali na ziemi ludzie są świadkami wypełnienia się proroctwa biblijnego zwiastującego początek procesu końca świata. Ich wierzący przyjaciele, członkowie rodzin czy znajomi zostali pochwyceni i przeniesieni do Królestwa Bożego. Oni sami jednak zostali pozostawieni z powodu braku wiary w sercach. To, co dotąd wielu uważało za religijną bajkę, nagle stało się dramatyczną rzeczywistością. Kto został wzięty, a kto pozostawiony? Czy zapowiedź powrotu Syna Bożego w chwale okaże się prawdziwa? Jak się mają kolejne proroctwa o nadchodzącym pokoju światowym i wielkim ucisku do zapowiadanego przez Biblię Antychrysta, który ma objąć władzę nad całą ziemią? A co z tymi co zostali pozostawieni? Czy mają jeszcze szanse na zbawienie?"

Tim Lahaye, Jerry B. Jenkins - Czasy ostateczne

Ten fragment opisu wydawcy, dotyczący pierwszej części serii pt. "Dzień zagłady", znakomicie wprowadza czytelnika w klimat utworu. Gatunkowo jest to thriller religijno-polityczny, ale z czasem autorzy zaczynają wykorzystywać elementy fantasy, a nawet horroru. Wpływ na autorów wywarły cztery niskobudżetowe filmy z lat 70-tych i 80-tych amerykańskiego producenta i reżysera Russella S. Doughtena Jr., opowiadające o Pochwyceniu i Powtórnym Przyjściu Chrystusa (wyjaśnię te pojęcia za chwilę). W swoim czasie podobno zdobyły pewną popularność wśród Amerykanów, przyczyniając się do głębszych studiów nad Apokalipsą św. Jana. Prawdopodobnie była to jednak sezonowa moda i przeminęła równie szybko jak się pojawiła, choć niektóre kościoły w USA wciąż owe filmy pokazują. Nie miałem okazji obejrzeć tych produkcji, najpewniej nigdy ich nie zobaczę, jednak jestem przekonany, że autorzy "Czasów ostatecznych" pobili na głowę Doughtena popularnością i rozmachem ukazania tego samego tematu.

Kilka słów o autorach. Głównym pomysłodawcą serii był Tim LaHaye. Jest amerykańskim ewangelistą i mówcą, napisał również kilka innych tytułów. Jerry Bruce Jenkins to również Amerykanin, przy okazji powieściopisarz i biograf, z pokaźną liczbą ponad stu pięćdziesięciu książek wszelkiej maści na koncie. Pomysł zrodził się w głowie pana LaHaye przypadkowo, gdy siedząc w samolocie zauważył pilota flirtującego ze stewardessą. Bardzo podobną sceną zaczyna się "Dzień zagłady", nad którym, a także pozostałymi tomami, zamierzam się właśnie rozpływać w pochwałach.

Tim Lahaye, Jerry B. Jenkins - Czasy ostateczne

Tak zwana "dorosła seria" składała się pierwotnie z 12-tu tytułów. Są to kolejno: "Dzień zagłady" (org. tytuł "Left Behind", co można przetłumaczyć jak "Spisani na straty"), "Diabelski traktat", "Syn zatracenia", "Łowcy dusz", "Anioł czeluści", "Zabójcy", "Opętanie", "Znak bestii", "Profanacja", "Ocaleni", "Armagedon" i "Powrót Pana". Wszystkie te książki prezentują kolejne wydarzenia na świecie opisane w biblijnej Apokalipsie i zmagania się z nimi bohaterów "Powieści...". Autorzy dopisali również trzy prequele: "The Rising: Antichrist is Born: Before They Were Left Behind", "The Regime: Evil Advances: Before They Were Left Behind", "The Rapture: In the Twinkling of an Eye: Countdown to Earth's Last Days" oraz epilog: "Kingdom Come: The Final Victory". Niestety nie zostały one wydane w Polsce, wydawnictwo Vocatio, które zajęło się dystrybucją serii, nie planuje ich także wypuścić na rynek w najbliższej przyszłości. Na podstawie serii powstały komiksy i cykl powieści "Left Behind: The Kids" (fabuła dotyczy tych samych wydarzeń, jednak głównymi bohaterami są nastolatkowie). Z mizernym skutkiem próbowano ekranizować pierwsze części "Powieści...", na ich podstawie powstała również gra komputerowa.

Tim Lahaye, Jerry B. Jenkins - Czasy ostateczne

Przejdźmy jednak do samej treści utworów. Postaram się choć o dozę obiektywizmu, gdyż bezsprzecznie dzieło Lahaye i Jenkinsa jest najlepszym, co mogło mi się trafić do czytania. Każda książka z serii jest po prostu znakomita. Niesamowicie wciągająca i rozbudowana fabuła to pierwsza z wielu zalet "Powieści...". Autorzy bardzo dobrze wyważyli wartką i dynamiczną akcję ze spokojnymi, teologicznymi wywodami. Taka konstrukcja tekstu jest wygodna i praktyczna. Wiele powtórzeń i odwołań do jednego wątku nie pozwala się zgubić, dzięki temu po przerwie w lekturze nie trzeba się denerwować niezrozumiałymi lukami w fabule (i w pamięci ), bo takich po prostu nie ma. Poza tym coś, co bardzo lubię w powieściach, czyli szczegółowość i drobiazgowość opisów, skutecznie uruchamia wyobraźnię. No i oczywiście sama tematyka powieści, czyli koniec świata - od każdego następnego tomu coraz trudniej jest się oderwać, w końcu chyba każdy chciałby wiedzieć jak będzie wyglądać apokalipsa. Wizja LaHaye i Jenkinsa jest niezwykła.

Tim Lahaye, Jerry B. Jenkins - Czasy ostateczne

Fabuła "Powieści..." rozpoczyna się od tzw. Pochwycenia Kościoła. Według Biblii jest to moment, gdy Chrystus zabierze z Ziemi wszystkich prawdziwie w Niego wierzących. Tak też się staje, przy życiu pozostają ci, którzy z jakichś przyczyn nie przyjęli Boga do serca. Jedynie nieliczni dopatrują się w tym udziału Boga i zwiastują początek Końca Świata. Dalej historia toczy się wedle wydarzeń opisanych w Apokalipsie świętego Jana - traktat Antychrysta z Izraelem to początek tzw. Okresu Ucisku, na Ziemię spadają kolejne Sądy Boże i plagi. Do tego wierzący muszą zmagać się z tyranią Antychrysta - mała grupka tych, którzy krótko po Pochwyceniu uwierzyli, formuje grupę zwaną Opozycją Ucisku. Dzięki wnikliwej interpretacji Apokalipsy poznają kolejne wydarzenia, dzięki czemu wielokrotnie ratują siebie i innych z opresji. Dzielnie stawiają czoła wrogowi, bo istnieje dla nich światełko w tunelu - Powtórne Przyjście Chrystusa na ziemię.

Tim Lahaye, Jerry B. Jenkins - Czasy ostateczne

Kolejnym wielkim atutem "Czasów ostatecznych" są bohaterowie. Nie są to ludzie przeciętni. Rayford Steele to czołowy pilot jednej z największych w Stanach Zjednoczonych linii samolotowych. Cameron 'Buck' Williams to renomowany dziennikarz, laureat Nagrody Pulitzera. Ci dwaj panowie są od początku głównymi bohaterami "Powieści...". Książka jest tak skonstruowana, że dochodzi między nimi do swego rodzaju dialogu - kolejne akapity to naprzemian świat z perspektywy Rayforda i Bucka (znakomita jest scena pierwszego spotkania obu panów). Jednak akcja nie kręci się tylko wokół nich. "Czasy ostateczne" aż roją się od wyrazistych, charakterystycznych postaci i obok żadnej nie przechodzi się obojętnie. Od tomu "Zabójcy" do głosu dochodzą inni bohaterowie, członkowie Opozycji Ucisku - Tsion Ben-Judah (pierwszy nawrócony Żyd), Chloe Williams (córka Rayforda, późniejsza żona Bucka), David Hassid i Chang Wong (zakonspirowani działacze Opozycji Ucisku), Leah Rose i Hannah Palemoon (pielęgniarki i członkinie Opozycji Ucisku) i inni. Nie można powiedzieć, że przez to jest to powieść polifoniczna, gdyż nie poznajemy odczuć każdego jednego bohatera. Nie jest to również studium ludzkich charakterów, nazwałbym to raczej paletą, może nawet ekspozycją postaci, z których do jednych się przywiązuje, innych się nie lubi, praktycznie każdą się zapamiętuje, a w wielu dostrzec można przykłady swoich własnych cech. Gdyż ludzie, których dotyka apokalipsa to zwyczajni mieszkańcy świata, którzy zostają postawieni przed pozornie prostym, ale tak naprawdę bardzo ciężkim wyborem - wygodnym życiem doczesnym bez świadomości jego rychłego końca, albo cierpieniem okupionym wiecznym życiem po Dniu Sądu.

Tim Lahaye, Jerry B. Jenkins - Czasy ostateczne

A jednak to nie Rayford czy Buck są prawdziwymi, nie zawaham się użyć tego określenia, gwiazdami "Czasów ostatecznych". Jest nią bezsprzecznie Nicolae Carpathia, bardzo młody, potężny rumuński polityk, który w błyskawicznym czasie staje się prezydentem swojego kraju, a w niedługo później Sekretarzem Generalnym ONZ. Szybko zmienia on tę organizację we wpływową Globalną Wspólnotę, wprowadza ogólnoświatową walutę i wiarę, dokonuje nowego podziału administracyjnego i globalnego rozbrojenia, przejmuje kontrolę nad mediami. Staje się "największym człowiekiem w dziejach". Posiada charyzmę, jest przystojny i przekonujący, zdobywa zaufanie wielu. Wierzący jednak dopatrują się w nim Antychrysta, zapowiedziane w Apokalipsie wcielenie szatana. Tak jest w istocie, bowiem pod hasłem "harmonii i pokoju" kryje się bezwzględność i dyktatura. Pacyfista szybko zaczyna pacyfikować i tępić wierzących w Boga.

Postać Carpathii to jeden z najmroczniejszych czarnych charakterów w historii literatury. Znakomicie zarysowano postać złoczyńcy i tyrana. To chodzące indywiduum zjednuje sobie przychylność ludzi najprostszą z metod - mówi im to, co chcą usłyszeć i daje to, co chcą otrzymać, jednocześnie wprowadzając w życie swój długofalowy plan kontroli nad światem. Zadziwiające pomysły, jak np. moralność regulowana prawem (Stróżowie Moralności, czyli oddziały wybranych żołnierzy, których zadaniem jest... zabijanie wierzących), wspólna wiara świata (Enigma Babilonu, czyli tak naprawdę totalna anarchia), czy opacznie pojmowana wolność i tolerancja - to wszystko prowadzi do całkowitego zapanowania nad ludźmi, którzy zdecydowali się mu zaufać. Carpathia posiada moc daną od samego diabła, dzięki czemu udaje mu się zrealizować swój plan niemal do końca.

Tim Lahaye, Jerry B. Jenkins - Czasy ostateczne

Cała seria porusza wiele problemów moralnych. Śmierć z biegiem czasu staje się nieodłącznym towarzyszem bohaterów, zmuszając ich do ukrywania się, życia na wygnaniu, wpędzając w obłęd. Uderzające kontrasty, które napotykają postaci - radość z przyjęcia wiary, a śmierć bliskich - poruszają do głębi. Obrazy egzekucji w więzieniach i punktach przyjęć tzw. "znaku lojalności" (czyli biblijnego znaku bestii), przypominają te z obozów koncentracyjnych podczas II Wojny Światowej. Z wieloma odejściami bohaterów trudno się pogodzić. Każdy kolejny tom, zwłaszcza od tomu "Opętanie", jest przez to coraz bardziej brutalny i naturalistyczny.

Tim Lahaye, Jerry B. Jenkins - Czasy ostateczne

Ważną kwestią serii "Czasy ostateczne" jest religia, a zwłaszcza podejście doń autorów. Wielu krytyków zarzucało LaHaye i Jenkinsowi atakowanie Judaizmu i liberalnej świeckości. Według panteistów i uniwersalistów zła "Wspólna Wiara Świata" posiada zbyt wiele odwołań do Hinduizmu i Buddyzmu, czego konsekwencje są oczywiste. Z dezaprobatą odniosło się do "Powieści..." także gro katolików, zarzucając autorom nadinterpretację, czy nawet podważanie pewnych prawd biblijnych (przyjęcie znaku bestii przez wierzącego pod przymusem nie uniemożliwia mu zbawienia). Nie jestem ekspertem od teologii, więc mogę jedynie powiedzieć tyle, że z religijnych wywodów, z którymi spotkałem się w książkach Lahaye i Jenkinsa, mógłby czerpać niejeden katecheta, rekolekcjonista, czy nawet ksiądz do niedzielnych kazań. Napisane bez przesady w prosty sposób przekazują jasne przesłanie, interpretując Pismo Święte wyraźnie i ze szczegółami. Dowiedziałem się bardzo wiele z cytowanych fragmentów Biblii, poznałem proroctwa, które zostały zebrane na przestrzeni wieków, a dotyczyły tych samych wydarzeń. Dla mnie "Czasy ostateczne" są kompendium wiedzy w kwestii nawrócenia i przepowiedni końca dziejów. Przepięknie został ukazany proces przyjęcia wiary przez niektórych bohaterów powieści (Chaima Rosenzweiga i Hattie Durham), jesteśmy również świadkami objawień i uniesień podczas zstępowania aniołów. Autorzy dosłownie zinterpretowali wydarzenia opisane w Apokalipsie, co czyni książki wyjątkowymi. Mogę zaryzykować stwierdzenie, że wrażliwy człowiek może dzięki dziełu LaHaye i Jenkinsa przeżyć duchową odnowę i spojrzeć na własną wiarę od zupełnie innej strony.

Tim Lahaye, Jerry B. Jenkins - Czasy ostateczne

Rzecz jasna istnieją w "Powieści o czasach ostatecznych" pewne kwestie, które wzbudzają wątpliwości, czy zniecierpliwienie. Wspomnianych przeze mnie religijnych dyskursów z początku jest bardzo wiele, dlatego mogą drażnić czytelników, którzy, powiedzmy, są wierzącymi "od święta" i dla których wiara jest rzeczą oczywistą, ale drugoplanową. Wątek Carpathii i wydarzenia dotyczące jego przejęcia kontroli nad światem wydają się mało realne, nieprawdopodobne wręcz zwłaszcza w pierwszych dwóch, trzech częściach cyklu. Mocno kontrowersyjna wydaje się też sprawa Żydów, o których z jasnych przyczyn jest w "Powieści..." mowa przez większość czasu (Carpathia mówi o nich: "Tępię tę zgniliznę na całym świecie"). Momentami, co zarzucali LaHaye i Jenkinsowi nie tylko krytycy, ale także tzw. praktykujący chrześcijanie, brutalność i sceny przemocy są zbyt dosadne. Trzeba jednak podejść do tych spraw w sposób osobisty i przez pryzmat tego, kim są bohaterowie, w których usta autorzy wkładają takie a nie inne rozumowania oraz jakim typem książki jest "Powieść o czasach ostatecznych". Połączenie gatunku pozycji religijnej z thrillerem i fantasy w tym przypadku jest powodem do polemiki i może prowadzić do pewnych antagonizmów.

Na koniec zacytuję jednak Tima LaHaye, który uchwycił sedno swojej wieloletniej pracy nad serią: "'Left Behind' is the first fictional portrayal of events that are true to the literal interpretation of Bible prophecy. It was written for anyone who loves gripping fiction featuring believable characters, a dynamic plot that also weaves prophetic events in a fascinating story."

"W swojej brawurowej powieści DZIEŃ ZAGŁADY Tim LaHaye i Jerry B. Jenkins odkrywają, jak współczesny świat, rządzony przez ponadnarodowe korporacje, dążący do globalizacji i unifikacji monetarnej jest blisko wypełnienia proroczych biblijnych zapowiedzi. Czy tak będzie wyglądać czas apokalipsy? Razem z bohaterami tej sensacyjnej powieści przeżyjmy owe chwile. A może już się zaczęło..." [fragment opisu wydawcy, dotyczący pierwszej części serii pt. "Dzień zagłady"]

Tim Lahaye, Jerry B. Jenkins - Czasy ostateczne

Podsumowując - "Czasy ostateczne" to seria naprawdę niezwykła i niepospolita. Fascynująca, wciągająca opowieść i sugestywni bohaterowie są jej ogromną siłą, przez co sprzedała się już w liczbie ponad 200 milionów egzemplarzy. Przez 57 tygodni pierwsza część serii utrzymywała się na pierwszym miejscu listy bestsellerów "The Hew York Times", a także "Dzień zagłady" został uznany jedną z najważniejszych książek ostatniego ćwierćwiecza. Porusza i skłania do zastanowienia, czy Koniec Świata jest naprawdę aż tak odległy jak to sobie wyobrażamy? Czy może przyjdzie nam żyć w czasach, których podstawowym pytaniem stanie się "czy jesteś wierzący?", a słowa "życz mi szczęścia" zamienimy na "pomódl się za mnie"? Czy zostalibyśmy "pochwyceni", czy też będziemy zmuszeni przeżyć gehennę, istny czyściec na ziemi? Jeśli chcesz, drogi czytelniku, choć spróbować odpowiedzieć na te pytania, serdecznie zapraszam do lektury tej rewelacyjnej serii.

Informacje o poszczególnych częsciach
Podtytuł polskiTytuł oryginałuRok
wydania
oryginału
Rok wydania
w Polsce
(numer wydania)
Liczba
stron
1. Dzień
zagłady
Left Behind: A Novel of
the Earth's Last Days
19952009 (II)416
2. Diabelski
traktat
Tribulation Force: The Continuing
Drama of Those Left Behind
19962002 (I)420
3. Syn
zatracenia
Nicolae: The Rise of Antichrist19972003 (I)380
4. Łowcy duszSoul Harvest: The
World Takes Sides
19982003 (I)372
5. Anioł
czeluści
Apollyon: The Destroyer
Unleashed
19992003 (I)327
6. ZabójcyAssassins: Jerusalem,
Target: Antichrist
1999maj 2004 (I)316
7. OpętanieThe Indwelling: The
Beast Takes Possession
20002004 (I)280
8. Znak bestiiThe Mark: The Beast
Rules the World
20002004 (I)265
9. ProfanacjaDesecration: Antichrist
Takes the Throne
2001październik
2001 (I)
432
10. OcaleniThe Remnant: On the
Brink of Armageddon
20022004 (I)288
11. ArmagedonArmageddon: The
Cosmic Battle of the Ages
20032005 (I)286
12. Powrót
Pana
Glorious Appearing:
The End of Days
20042005 (I)264

Seria składa się z szesnastu wydanych niechronologicznie części, z których tylko dwanaście zostało do tej pory wydane w Polsce

© 2010 Zrecenzował Michał 'Veron' Tusz

< POSTKULTURA | << KSIĄŻKI I OPOWIADANIA