< POSTKULTURA | << KSIĄŻKI I OPOWIADANIA
Dmitrij Głuchowski - Tekst

Okładka opowiadania 'Tekst' Autor: Dmitrij Głuchowski
Tytuł: Tekst
Wydawnictwo: Insignis Media
Tłumaczenie: Paweł Podmiotko
Data wydania: 2017 (w Polsce)
Liczba stron: 368
ISBN-13: 978-83-65743-55-8

“Odebrałeś mi przyszłość. Ja zabiorę ci twoją”.

Tym cytatem redaktor zachęca do przeczytania książki. Prawdę mówiąc, nie potrafię sobie wyobrazić mniej trafnego wyboru. Zdanie wyrwane z kontekstu wypowiada Ilja, bohater książki, młody Rosjanin żyjący od narodzin w cieniu Moskwy, która była dla niego rajem utraconym. Utraconym? Książka wita się z nami, gdy Ilja wychodzi z więzienia po 7 latach odsiadki, zatem pytanie o wiek protagonisty jest dość trudne. Pomimo zbliżającej się trzydziestki bohater jest tak naprawdę wyrwanym przedwcześnie z życia studentem. Studentem, który swą przyszłość widział w nigdy niezasypiającej Moskwie. Stąd strata.

Pierwsza część cytatu jest więc całkowicie prawdziwa. Ilja nie ma przyszłości. Ilja nie ma nawet przeszłości, bo ta rozpamiętywana dzień w dzień przez 7 lat zamknięcia zaczyna tracić swą wartość jak zużywana taśma magnetofonowa. Kto pozbawił bohatera przyszłości? Wiele głosów powie "Rosja", korupcja tego kraju, chciwość policji. To łatwa odpowiedź. Łatwo powiedzieć "Rosja to stan umysłu". Nie lubie łatwych odpowiedzi i spychotechniki. Ilję przyszłości, czy komuś się to podoba, czy nie, pozbawia system, wcale nie odmienny od naszego. Policjant, który nie nadużywa swych praw, jak to lubimy mówić. Lecz ich po prostu używa. Protagonista nie godząc się na przymusowe przeszukanie jego dziewczyny, kończy jak mnóstwo innych. Wrobiony w handel narkotykami. Za co? Za nieposłuszeństwo. Dlaczego? Bo można. Nie ma pytań, wracać do pracy.

Ilja w końcu opuszcza zakład karny. Sam, Wiera, jego miłość, z która wchodził w dorosłość i w której obronie stanął podczas nalotu służb na moskiewski klub, do którego wypad był w istocie prezentem dla miłości bohatera, opuściła go w drugim roku odsiadki. Rodzina? Mama. Mama będącą z synem do końca odsiadki. Potem niebędąca. Ilja wita wolność, dowiadując się o śmierci jedynej bliskiej osoby.

“Ja odbiorę ci twoją”.

To druga część cytatu. Ta błędna. Bohater nie odbiera przyszłości. Ilja odbiera coś innego młodemu komisarzowi, któremu zawdzięcza 7 lat w zonie. Odbiera mu oddech. Przerywa krążenie. Wykrwawia. Dlaczego nie powiem, że odbiera mu życie? Bo Dmitrij w tekście zadaje zasadnicze pytanie. Czym ono jest? Bo na pewno nie funkcjami życiowymi ciała. Już nie. Nie w 21 wieku. Nie, kiedy większość z nas żyje z kopią zapasową siebie w kieszeni spodni. Tym tak naprawdę jest Tekst. Nie opowieścią o losach intrygujących, ale przy tym tak codziennych i ludzkich bohaterów. Nie historią zemsty czy opisem życia we współczesnej Rosji.

Tekst to pytanie o wartość życia, człowieka. Ukryte głęboko pod duszącym klimatem metropolijnego świata wołanie "po co żyje" w świecie gdzie większość osób posiada wirtualnego klona, który w rzeczywistości potrafi więcej niż oni sami, jednostki z krwi i kości. Głuchowski zadaje pytanie, pozostawiając bez oczywistych odpowiedzi. Szarpie sumieniem, nadwyręża umysł rosnącym przez całą książkę strachem przed nieubłaganym końcem. W historii Ilji przemyca pytania, które echem odbijać będą się w głowie długo po odłożeniu książki na półkę.

Trudno ocenić tekst w kategorii zwyczajnej powieści czytanej dla rozrywki czy dreszczowca. Przy Tekście na pewno bawić się nie będziecie. Dla mnie to personalny postapokaliptyczny traktat filozoficzny. Pytanie o to, co znaczy "istnieć" i co z tego "istnienia" wynika zadane na łamach historii tak niezwykłej i rzeczywistej zarazem, że nie sposób nie stawiać w niej siebie samego. A kiedy się tam postawimy. To pytanie nie będzie już tylko w książce. Zaklęte w Tekście. Zostaniemy zmuszeni do zadania sobie go samemu.

© 2018 Kacper 'Rodrrik' Kandora

< POSTKULTURA | << KSIĄŻKI I OPOWIADANIA